Szafraniec Jan z Pieskowej Skały h. Starykoń (zm. 1433), kanclerz koronny, biskup włocławski.

Był synem Piotra z Łuczyc i Pieskowej Skały (zm. 1398, zob.) i Kachny (Katarzyny), bratem m.in. Piotra seniora z Pieskowej Skały (zm. 1437, zob.), Stanisława z Młodziejowic, Tomasza z Łuczyc (zm. 20 I 1434), Kochny (zob. Koniecpolska Konstancja) i nieznanej z imienia żony Imrama z Chrząstowa.

W r. 1395 wpisał się S. na Wydz. Prawa uniw. w Pradze; zapewne uprzednio studiował tam na Wydz. Sztuk Wyzwolonych, lecz żadnych stopni nie uzyskał. Dzięki koneksjom ojca otrzymał kanonię gracjalną w kapit. krakowskiej. Po raz pierwszy z tytułem kanonika krakowskiego wystąpił 15 IX 1398. W r.n. bp krakowski Piotr Wysz zapisał mu wieś Kamionną oraz 100 grzywien, które Klemens z Łapanowa był zobowiązany wypłacić tytułem szkód wyrządzonych w biskupiej części Gruszowa. Ponieważ Klemens nie dał mu wwiązania do Kamionny i nie wypłacił pieniędzy, S. wytoczył sprawę sądową; mimo korzystnego dlań wyroku z 21 I 1400, spór ciągnął się do r. 1404. W maju 1399 wraz z kantorem krakowskim Świętopełkiem został S. wyznaczony w sądzie wiecowym na zastępcę bp. Wysza w sporze z Ostrobodem z Niegowonic i jego braćmi o granice między Błędowem a Niegowonicami. W nieznanym czasie uzyskał kanonię w kolegiacie św. Idziego w Krakowie. W r. 1402 dostał prowizję (zapewne biskupią) na kustodię krakowską, wakującą po śmierci ks. drohiczyńskiego Jana Wajduta. Prowizję papieską na to beneficjum otrzymał Rajnold Brancaccio, kard. diakon św. Wita in Macello, lecz S. dzięki poparciu biskupa krakowskiego zdołał objąć beneficjum; z tytułem kustosza został wymieniony 10 VI t.r. na dokumencie bp. Wysza, erygującym ołtarz św. Barbary w katedrze krakowskiej. Papież Bonifacy IX przyznał mu to beneficjum bullą z 26 III 1403, a w zamian S. zrezygnował na rzecz Rajnolda z kanonii w kolegiacie św. Idziego; później jednak wszedł ponownie w jej posiadanie, gdyż w bulli z 14 VIII 1418 został wymieniony jako kanonik w katedrze krakowskiej i kolegiacie św. Idziego. Przed 3 II 1404 otrzymał również prebendę stałą, karniowską lub łętkowską. W krótkim czasie zdobył zaufanie bp. Wysza i stał się jednym z jego bliskich współpracowników. Zaangażował się w prace przy odnowie Uniw. Krak. i był jednym z pierwszych jego dobroczyńców. W związku ze sprawami krakowskiej uczelni przebywał w r. 1400 w Heidelbergu; został odnotowany w metryce tamtejszego uniwersytetu. W dn. 22–26 VII t.r. uczestniczył w uroczystościach inauguracyjnych Uniw. Krak. W r. 1402 wraz z braćmi fundował altarię św. Bartłomieja w katedrze krakowskiej i uposażył ją częścią wsi Trątnowice, a dochód z niej przeznaczył na utrzymanie jednego mistrza Wydz. Sztuk Wyzwolonych. Beneficjum było nieobsadzone do 11 V 1406, kiedy fundacja została ponowiona; po zatwierdzeniu jej przez bp. Wysza altarię objął Jan Hildebrandowic z Kluczborka. Po upływie kadencji Ottona z Tochołowa S. został wybrany 23 IV 1404 na rektora Uniw. Krak. W okresie jego kadencji wpisało się na uniwersytet 99 studentów, wzrosła również liczba promocji. T.r., zapewne z inicjatywy S-a, sporządzona została pierwsza lista profesorów Uniw. Krak. Przez bp. Wysza został mianowany wikariuszem generalnym in spiritualibus i in temporalibus na czas jego nieobecności w diecezji. Być może po raz pierwszy urząd ten sprawował już w r. 1401, jeżeli przyjąć, że jego dotyczy zachowany mandat nominacyjny, adresowany do kanonika krakowskiego Jana (w kapit. krakowskiej zasiadało kilku kanoników noszących to imię). Na prośbę członków bractwa NMP w Pilźnie S. zatwierdził 6 I 1406 dawnego kaznodzieję Marcina na altarii w tamtejszym kościele św. Jana. Na początku marca t.r. bp Wysz był już z powrotem w Krakowie i w ciągu następnych miesięcy S. pojawiał się w jego otoczeniu, świadkując na dokumentach, m.in. 11 VIII przy erekcji altarii św. Marii Egipcjanki i św. Aleksego w katedrze krakowskiej oraz 1 X na transumpcie biskupa dla kaszt. wojnickiego Mikołaja z Michałowa. Dn. 12 V 1407 uczestniczył S. w posiedzeniu generalnym kapituły, na którym bp Wysz przedstawił problem obrony przywilejów i dóbr kościelnych wobec roszczeń szlachty, wysuniętych podczas ubiegłorocznego zjazdu w Piotrkowie; zebrani pod przysięgą zobowiązali się do obrony interesów Kościoła. Kilka miesięcy później S. ponownie pełnił funkcję wikariusza generalnego, m.in. 7 VIII t.r. na prośbę dziekana krakowskiego Jana Tarnowskiego widymował dwa dokumenty królewskie z r. 1394. Nazajutrz, już tylko jako scholastyk krakowski, świadkował na dokumencie biskupa krakowskiego, zatwierdzającym fundację kaszt. wiślickiego Klemensa Moskorzewskiego. Dn. 9 IX 1407 bp Wysz wyznaczył S-a i Ottona z Tochołowa na swych komisarzy do rozpatrzenia kwestii podniesienia pensji profesorom-kanonikom w kolegiacie św. Floriana. Dn. 14 VIII 1409 wydali oni ordynację, korygującą statuty z l. 1400–1 w punktach dotyczących obejmowania i użytkowania beneficjów w kolegiacie św. Floriana przez profesorów, a 14 XII 1411 dokonali jej kolejnych korekt. Na przełomie l. 1407 i 1408 bp Wysz, wybierając się w podróż do Włoch w związku z planowanym soborem w Pizie, znów mianował S-a wikariuszem generalnym in spiritualibus i in temporalibus. Pod nieobecność biskupa, 13 III 1408, na prośbę opata tynieckiego Mścisława i całego konwentu, S. widymował cztery dokumenty: Leszka Czarnego z l. 1286 i 1288, Przemysła II z r. 1290 i Kazimierza Wielkiego z r. 1358. Wśród załatwianych przez S-a spraw znalazły się ponadto: obłożenie ekskomuniką Jana Stigara z Wieliczki (26 IV 1408), udzielenie na prośbę opata klasztoru premonstratensów we Wrocławiu Andrzeja Rugelera inwestytury Janowi Hawenschiltowi na probostwo w Bytomiu (8 V t.r.) oraz udzielenie Piotrowi Borgowi inwestytury na probostwo w Bytomiu (12 IX). Bp Wysz, przewidując dłuższą nieobecność w diecezji, polecił S-owi odprawienie synodu diecezjalnego w niedzielę 30 IX 1408. S. zmodyfikował to polecenie i zarządził odbycie dwóch synodów cząstkowych: 10–11 IX t.r. odprawił w Sandomierzu synod cząstkowy dla dekanatów sandomierskiego, radomskiego, kieleckiego i lubelskiego, a 1–2 X przewodniczył w Krakowie obradom synodu dla pozostałej części diec. krakowskiej. Synod zakończył się wydaniem statutów, które zawierały wiele przepisów regulujących m.in. sprawy: szafowania sakramentów, głoszenia Słowa Bożego, dyscypliny kościelnej, szkolnictwa parafialnego oraz dziesięciny kościelnej, zalecając unikanie ekskomuniki na zwlekających z jej uiszczaniem. Dn. 4 X mianował S. Pawła z Łękawy plebanem w Czernichowie, a 15 XI zatwierdził nadanie wójta lubelskiego Wawrzyńca z Szyrnicza na rzecz ołtarza św. Marcina w kaplicy św. Barbary w Krakowie. Dn. 17 V 1409 potwierdził nadanie poł. wsi Rychwałd dokonane przez Pawła Waldorffa dla kartuzów w Czerwonym Klasztorze, a 22 IX t.r. zatwierdził uposażenie kościoła paraf. w Zdziechowicach. Podczas przedłużającej się nieobecności w diecezji bp. Wysza zrezygnował z urzędu oficjała generalnego Jan z Falkowa; S. jako wikariusz generalny nie miał uprawnień do mianowania nowego oficjała, przejął więc sam jego obowiązki. Śladem działalności sądowniczej S-a są zapisy w księdze oficjalatu krakowskiego od stycznia do maja 1410. Dn. 6 II t.r. na posiedzeniu kapituły ogłosił S. ordynację regulującą dochody mansjonarzy w katedrze krakowskiej. Z powodu choroby bp. Wysza administrował diec. krakowską do końca kwietnia 1411, natomiast stanowisko oficjała generalnego objął Michał z Krowicy. S. był w r. 1410 egzekutorem testamentu prof. teologii Jana Isnera i zgodnie z jego ostatnią wolą przekazał część wsi Trątnowice na uposażenie drugiego altarzysty przy altarii św. Bartłomieja w katedrze krakowskiej; prawo prezenty do tej altarii otrzymało Kolegium Królewskie, natomiast S., a po jego śmierci senior rodu Szafrańców, dostali prawo patronatu. T.r. otrzymał też prowizję na scholasterię krakowską, wakującą po śmierci Piotra z Koryta; o prałaturę tę musiał stoczyć spór z Mikołajem Hinczowicem z Kazimierza, który od papieża Aleksandra V dostał prowizję na to beneficjum. S. objął je dzięki poparciu biskupa krakowskiego i z tytułem scholastyka krakowskiego wystąpił 13 I 1411; Kuria Papieska zaakceptowała ten stan rzeczy, gdyż w bulli z 12 III 1412 potwierdzono instalację proboszcza w Pełczyskach Pawła z Byczek, dokonaną przez S-a jako scholastyka i wikariusza generalnego. Na początku r. 1411 objął S. również kantorię kielecką, wakującą po śmierci Zbigniewa z Nasiechowic; z tym tytułem występował od 9 II 1411 do 2 X 1416.

Po translacji bp. Wysza na biskupstwo poznańskie (1412) S. na kilka lat wycofał się z działalności publicznej, ale brał udział w posiedzeniach kapit. katedralnej. W r. 1412 starał się o dziekanię krakowską, na którą otrzymał prowizję pod koniec roku, lecz w objęciu beneficjum ubiegł go Dunin ze Skrzyńska. W r. 1413 był S. tenutariuszem klucza sławkowskiego, należącego do mensy biskupiej. W tym okresie zaangażował się ponownie w pracę na rzecz Uniw. Krak. Po r. 1411, a przed r. 1418, oddał na uposażenie uniwersytetu kanonię karniowską lub łętkowską. Dn. 10 VIII 1412 wraz z bratem Piotrem oraz bratankiem Piotrem (zm. 1441, zob.) przeznaczył wieś Podstolice na uposażenie drugiego altarzysty ołtarza św. Bartłomieja w katedrze krakowskiej. W r. 1416 odkupił część Trątnowic od Wierzchosława z tejże wsi za 200 grzywien, a w r. 1417 dokonał zamiany części należącej do Libranta z Trątnowic i jego syna Mikołaja, za karczmę i grunt w Liplasie oraz dopłatę w wysokości 200 grzywien; wszystko to przeznaczył na doposażenie altarii św. Bartłomieja. Wspierał również fundacje rodzinne: 4 II 1416 w domu S-a w Krakowie przy ul. Kanoniczej i w jego obecności, jego brat Piotr zapisał na rzecz dominikanów krakowskich 15 grzywien z czynszu we wsi Bogucice oraz tamtejszej sadzawki na potoku Rżąka. Dn. 2 VI 1418 uczestniczył S. w dokonanej przez brata, Piotra, fundacji ołtarza p. wezw. Matki Bożej w kościele Bożego Ciała na Kazimierzu. W r. 1418, po śmierci Dunina ze Skrzyńska (22 VII t.r.), objął S. urząd podkanclerzego kor. Nominację uzyskał między 25 VII, kiedy uczestnicząc w zjeździe w Łęczycy został nazwany przez Piotra Wolframa doradcą króla Władysława Jagiełły, a 4 VIII, kiedy po raz pierwszy wystąpił z nową godnością. Awans S-a spotkał się z niezadowoleniem w kancelarii królewskiej, bowiem S. nie był dotąd jej pracownikiem. Nieznany autor „Vitae Sbignei” pisał, że S. objął podkanclerstwo za poparciem w. ks. lit. Witolda, odbierając je protonotariuszowi Zbigniewowi Oleśnickiemu, który był na nie przewidziany. Wydaje się, że król skonfliktowany z własną kancelarią oraz czołowymi dygnitarzami wskutek małżeństwa z Elżbietą z Pilcy (Pilicy) Granowską, potrzebował osoby spoza tego środowiska, której mógłby zaufać. Kandydaturę S-a popierał zapewne jego brat, Piotr, blisko współpracujący z monarchą. S. ubiegał się również o wakujące po śmierci Dunina ze Skrzyńska dziekanię krakowską oraz prepozyturę św. Floriana w Krakowie; o dziekanię toczył spór z Oleśnickim, z którego dzięki poparciu króla wyszedł zwycięsko, ale na rzecz Oleśnickiego musiał zrezygnować ze związanej dotąd z urzędem podkanclerskim prepozytury św. Floriana. Ostatecznie spór zakończyła bulla papieża Marcina V z 2 IX, polecająca przekazanie prałatury S-owi; rok po jej objęciu król wystosował do papieża suplikę z prośbą o zwolnienie S-a ze świadczeń annatowych.

Od czasu nominacji na urząd podkanclerzego S. przebywał stale w otoczeniu króla. Jednak gdy jesienią 1418 Władysław Jagiełło podążył na Litwę, S. udał się do Krakowa, gdzie 7 IX t.r. wraz z bratem Piotrem i Mikołajem z Michałowa wydał wyrok w sporze między rajcami a gminą m. Krakowa, postanawiając, że szesnastu mieszczan ma współdziałać z Radą przy uchwalaniu wilkierzy. Dn. 29 XII wraz z bp. krakowskim i kanclerzem Wojciechem Jastrzębcem wystawił w imieniu nieobecnego króla dokument dla Uniw. Krak. Wiosną 1419 towarzyszył królowi w objeździe Spisza, po czym udał się w orszaku królewskim na Ruś. Nie jest pewne, czy uczestniczył 8 V t.r. w prowadzonych w Koszycach rokowaniach Władysława Jagiełły z królem węgierskim i rzymskim Zygmuntem Luksemburskim, nie został bowiem wymieniony w wystawionych tam dokumentach. Wziął natomiast udział w wyprawie wojennej przeciw zakonowi krzyżackiemu; 15 VII w obozie pod Czerwińskiem złożył podpis pod aktem przymierza z państwami unii kalmarskiej. Po odwołaniu wyprawy wrócił do Jagiełły. Prawdopodobnie uczestniczył 8 IX w jego rozmowach z Zygmuntem Luksemburskim, prowadzonych w Nowym Sączu. W ostatnich dniach listopada wziął udział w dorocznym zjeździe dostojników kor. w Niepołomicach i w wydanym 29 XI przez królową Elżbietę obiedzie. Nazajutrz odprowadził do Szydłowca króla udającego się na Litwę, a sam wrócił do Krakowa. Dn. 7 XII poręczył wypłacenie posagu Katarzynie, żonie ks. mazowieckiego Jana, przez jej braci Jana i Spytka Melsztyńskich oraz Spytka Tarnowskiego. W lutym 1420 uczestniczył w tajnych naradach, prowadzonych w Jedlni, a następnie w Iłży, w sprawie niekorzystnego dla Polski wyroku wrocławskiego; w czasie gdy Jastrzębiec oraz kanonik Zbigniew Oleśnicki zabiegali u Zygmunta Luksemburskiego o zmianę wyroku wrocławskiego, S. podjął starania zmierzające do przekazania sprawy pod sąd papieski. Papież Marcin V zgodził się rozsądzić spór polsko-krzyżacki do Wielkanocy w r. 1421, jednocześnie nakazując przedłużenie rozejmu z Krzyżakami do 31 VII t.r. Z inicjatywy S-a w poł. r. 1420 udali się do Włoch polscy posłowie, aby zbadać możliwości zawarcia przymierza antyluksemburskiego. Na początku maja t.r. był S. w Kowalu przy królu, który przyjmował nieoficjalne poselstwo czeskie na czele z Vernerem z Rankowa, proponujące Władysławowi Jagielle koronę czeską; decyzję w tej sprawie postanowiono odroczyć do zjazdu w Łęczycy. Kilka dni później S. był już w Krakowie, gdzie 9 V wraz z bratem Piotrem, za zgodą biskupa i kapituły, ufundował w katedrze krakowskiej altarię p. wezw. Bożego Ciała, Ofiarowania NMP i św.św. Stefana i Aleksego; uposażona wsią Bogucice, przeznaczona była dla trzech altarzystów, wybieranych spośród doktorów, magistrów lub scholarów Wydz. Teologicznego bądź Wydz. Prawa Kanonicznego Uniw. Krak. Fundatorzy wystarali się też o odpust; udzielił go w r. 1424 papież Marcin V wszystkim odwiedzającym to miejsce. S. przygotowywał uroczystości pogrzebowe zmarłej 12 V 1420 królowej Elżbiety; z tej okazji rozkazał rajcom krakowskim dostarczyć siedemnaście beczek piwa. Po pogrzebie dołączył do króla i kontynuował z nim objazd Wielkopolski i Kujaw. Od 23 do 25 VII t.r. uczestniczył w zjeździe w Łęczycy, na którym omawiano propozycję objęcia korony czeskiej przez Jagiełłę i wysunięto oskarżenia przeciw Jastrzębcowi w związku z niekorzystnym wyrokiem wrocławskim. W gronie oskarżycieli znalazł się brat S-a, Piotr, nie wiadomo natomiast, jakie on sam zajął stanowisko. Z Łęczycy udał się wraz z władcą do Wolborza, na dalsze nieoficjalne rozmowy z Czechami. W listopadzie wziął udział w zjeździe w Niepołomicach, na którym podjęto decyzję o odrzuceniu propozycji czeskiej. Prawdopodobnie jednak z inspiracji Szafrańców poselstwo czeskie otrzymało inną odpowiedź, skoro kilka miesięcy później przybyło w tej sprawie poselstwo kolejne, tym razem oficjalne. Dn. 6 II 1421 świadkował S. na dokumentach Jastrzębca. Dwa tygodnie później, 18 II t.r. w Nowym Mieście Korczynie, powitał wracającego z Litwy króla. W marcu, po śmierci bp. przemyskiego Macieja, tamtejsza kapituła dokonała elekcji S-a na bp. przemyskiego, jednak nie przyjął on wyboru z powodu niskiego uposażenia biskupstwa przemyskiego oraz obawy odsunięcia od spraw państwowych. Za sukces polityczny S-a należy uznać podpisanie 8 IV układu z margrabią brandenburskim Fryderykiem, zakładającego sojusz wojskowo-polityczny przeciw Krzyżakom, wzmocniony małżeństwem córki Jagiełły, Jadwigi, z Fryderykiem, synem margrabiego. W następnych dniach S. towarzyszył królowi w trwającym do sierpnia objeździe Rusi, skąd wrócili, by wziąć udział w zjeździe w Lublinie. Podtrzymano na nim decyzję o nieprzyjmowaniu propozycji czeskiej, nie zrywając jednak dalszych negocjacji w tej sprawie; zaakceptowano również propozycję małżeństwa króla z Eufemią, wdową po królu czeskim Wacławie IV. Zimą zapewne towarzyszył S. królowi w podróży na Litwę; tam, prawdopodobnie przy poparciu S-a, przeciwnego wszelkim aliansom z Zygmuntem Luksemburskim, podjęto decyzję o ślubie Jagiełły z Zofią Holszańską. Jednocześnie podjął S. starania, by rozwiązać sprawę husycką w porozumieniu z papieżem; w tym celu spotkał się z legatem papieskim Antonim Zeno, który pod koniec t.r. przybył na Litwę. Trwające w tym czasie negocjacje z Krzyżakami zakończyły się fiaskiem i podjęto decyzję o rozpoczęciu działań zbrojnych. S. uczestniczył w naradach wojennych w Żninie (8 VI 1422), Gnieźnie (12–14 VI t.r.) i Brodni (3 VII), a następnie towarzyszył królowi do Wolborza, miejsca zbiórki pospolitego ruszenia z Małopolski. W obozie pod Czerwińskiem, miejscu koncentracji wojsk polskich i litewskich, Jastrzębiec i S. wystawili 23 VII 1422 w imieniu króla przywilej, potwierdzający dotychczasowe przywileje szlacheckie. Miesiąc później S. był w obozie polskim pod Golubiem, a 27 IX t.r. wziął udział w zawarciu pokoju nad jeziorem Melno. Po zwycięskiej kampanii towarzyszył królowi w pielgrzymce dziękczynnej do klasztoru Świętego Krzyża na Łyścu, a stamtąd udał się do Gniewkowa na zjazd z Krzyżakami, do którego jednak nie doszło z powodu niestawienia się poselstwa krzyżackiego i jednostronnej zmiany terminu. Z Gniewkowa S. podążył na doroczny zjazd do Niepołomic (15–19 XI), na którym podjęto decyzję o wycofaniu ks. Zygmunta Korybutowicza z Czech. Po zakończeniu zjazdu odprowadził króla do Szydłowa, a sam wrócił do Krakowa.

Po śmierci 4 XII 1422 abp. Mikołaja Trąby, król zamierzał prezentować Jastrzębca na arcybiskupstwo gnieźnieńskie, a na opróżnione przez niego biskupstwo krakowskie powołać S-a, natomiast na czele kancelarii postawić Oleśnickiego. Ponieważ jednak rada królewska obawiała się dalszego wzrostu znaczenia Szafrańców, po uzgodnieniu stanowiska między królem a dygnitarzami małopolskimi (prawdopodobnie w poł. lutego 1423 w Jedlni), S. otrzymał nominację na urząd kanclerza kor. Podążył następnie za królem do Kieżmarku na zjazd z Zygmuntem Luksemburskim; 27 II 1423 m. Kazimierz dało mu cztery konie dla eskorty bagażu królewskiego. Niewątpliwie był obecny przy królu 12 III t.r. w Nowym Sączu. Wszedł w skład delegacji do negocjacji z królem Zygmuntem; 30 III podpisano w Kieżmarku układ, odnawiający przymierze z r. 1412. Z Kieżmarku S. udał się z królem na zaproszenie Zygmunta Luksemburskiego do Lewoczy; tam spędzono Wielkanoc i przyjęto poselstwo krzyżackie. W dn. 22–25 VIII 1423 uczestniczył S. w zjeździe w Wiślicy, obejmując formalnie tuż przed jego rozpoczęciem urząd kanclerza; po raz pierwszy z tym tytułem wystąpił w formule datum per manus i relacji dokumentu królewskiego z 22 VIII t.r. Pod jego rządami kancelaria królewska stała się najważniejszym ośrodkiem władzy i w wielu kwestiach nadawała kierunek całej polityce Królestwa. Tym samym S. został jednym z najbliższych współpracowników króla.

W październiku 1423 towarzyszył S. Władysławowi Jagielle na łowach w Dobrostanach, a następnie uczestniczył we Lwowie w naradach z abp. Janem Rzeszowskim w sprawie koronacji Zofii Holszańskiej. Na początku listopada t.r. opuścił z dworem Lwów i przez Biecz udał się na zjazd do Niepołomic. Tam najpierw w trybie tajnym, a później podczas otwartych obrad, ustalono datę koronacji Zofii. S. uczestniczył w uroczystościach koronacyjnych w marcu 1424. Zaproszony na nie król duński, szwedzki i norweski Eryk Pomorski zaproponował małżeństwo królewny Jadwigi z ks. pomorskim Bogusławem IX. Król Władysław uzależnił odpowiedź od decyzji Witolda i w tym celu wysłał na Litwę poselstwo w składzie S., Oleśnicki i Zbigniew z Brzezia. Dn. 20 IV t.r. posłowie przybyli do Witolda do Grodna, lecz po bezskutecznym oczekiwaniu na jego odpowiedź wrócili do Polski. S. był w Krakowie już 2 V; miał wtedy sprawę w sądzie ziemskim. W poł. czerwca ks. lit. Zygmunt Korybutowicz zebrał pod Krakowem oddział Polaków i ruszył do Czech. Wg późniejszej relacji Witolda wyprawę tę finansowali Szafrańcowie, a S. przygotował ją organizacyjnie. Większość historyków (A. Prochaska, E. Maleczyńska, J. Grygiel, P. Kras) podtrzymuje ten pogląd i jedynie Jadwiga Krzyżaniakowa, a za nią Jerzy Sperka sugerują, iż stało się to za cichym przyzwoleniem króla. W ostatnich dniach sierpnia S. i król przybyli do Nowego Miasta Korczyna, gdzie odbyły się narady z udziałem dygnitarzy małopolskich w sprawie wyprawy Zygmunta Korybutowicza; zdecydowano tam również o odrzuceniu oferty matrymonialnej ks. Bogusława IX. Po narodzinach królewicza Władysława (31 X) S. stał się głównym sprzymierzeńcem króla w walce o prawo sukcesji dla syna. Jako jeden z ojców chrzestnych uczestniczył 18 II 1425 w chrzcinach, a 27 II t.r. był obecny podczas przysięgi hołdowniczej złożonej przez rajców krakowskich. Następnie udał się z królem na objazd Wielkopolski; monarcha odbierał po drodze akty homagialne. S. wziął udział 25 IV w zjeździe generalnym w Brześciu Kujawskim, gdzie omawiano kwestię następstwa tronu. Dn. 1 V wystąpił w formule datum per manus wystawionego tam dokumentu, w którym król zgodził się, że wybór jego syna na tron polski zależy od panów polskich, a koronacja odbędzie się, gdy kandydat potwierdzi przywileje. Po zakończeniu zjazdu S. towarzyszył królowi w objeździe Wielkopolski, Małopolski i Rusi, podczas którego kontynuowano akcję zbierania aktów homagialnych. Zapewne jeszcze w grudniu opuścił Lwów i wrócił do Małopolski; 9 II 1426 wraz ze star. krakowskim Mikołajem z Michałowa i Piotrem Wolframem doprowadził do ugody między Krakowem a żupnikiem wielicko-bocheńskim Antonim z Florencji w sprawie sprzedaży sukna tzw. gościom. Miesiąc później, 6 III t.r., reprezentował Władysława Jagiełłę na zjeździe generalnym w Warcie, skąd udał się do króla do Krasnegostawu (władca leczył tam złamaną nogę), po czym odprowadził monarchę do Kazimierza. Sam podążył do Krakowa, gdzie 9 IV wraz z bratem Piotrem, woj. krakowskim Janem Tarnowskim oraz podkomorzym i star. łęczyckim Wojciechem Malskim wydał wyrok w sprawie między kmieciem star. Mikołaja z Michałowa a Jakubem z Pleszowa. W dn. 19–27 V brał udział w zjeździe generalnym w Łęczycy, na którym ponownie omawiano kwestię następstwa tronu, a 2 VI uczestniczył w Krakowie w chrzcie nowo narodzonego królewicza Kazimierza. Po krótkim pobycie w stolicy udał się z monarchą na objazd Wielkopolski, lecz na początku lipca ponownie przebywał w Krakowie i 8 VII potwierdził fundację klasztoru Bożego Ciała na Kazimierzu. Przed 27 III 1427 wyjechał do Nowego Miasta Korczyna powitać wracającego z Litwy króla, po czym znów towarzyszył mu w objeździe Małopolski i Rusi. W dn. 28–29 VI t.r. uczestniczył w zjeździe w Haliczu, na którym szlachta powiatów: halickiego, lwowskiego, przemyskiego, sanockiego, trembowelskiego i kołomyjskiego uznała bezwarunkowo sukcesję synów Jagiełły. We wrześniu uczestniczył w naradach króla i w. ks. Witolda w Horodle, podczas których próbowano wyjaśnić i przeciwdziałać oskarżeniom o niewierność, padającym pod adresem królowej Zofii. Z Horodła odprowadził Jagiełłę do Świerża na Lubelszczyźnie, sam natomiast wrócił do Krakowa.

W poł. r. 1428 doszło do zmian w kancelarii królewskiej; na biskupstwo poznańskie odszedł podkanclerzy Stanisław Ciołek, a zwolniony przez niego urząd zajął popierany przez S-a Władysław Oporowski. W kwietniu t.r., po śmierci Jana Pelli, wakowało również biskupstwo włocławskie; pod naciskiem króla tamtejsza kapituła wybrała 23 V S-a (potwierdzenie papieskie uzyskał on 11 IX). S. zachował jednak urząd kanclerski i pozostał w najbliższym otoczeniu króla. Kontynuował z władcą objazd Małopolski, a na początku października był obecny w orszaku królewskim, odprowadzającym królową Zofię na Litwę, i po 31 X z Przemyśla wraz z królem wrócił do Małopolski. W listopadzie wziął udział w zjeździe w Niepołomicach, a między 19 a 22 XI przyjął (prawdopodobnie z rąk Jastrzębca, jako abp. gnieźnieńskiego) święcenia kapłańskie, a następnie biskupie, po czym odbył ingres do katedry włocławskiej. Jeszcze t.r. za zgodą S-a doszło do przeniesienia kolegiaty św. Wita z Kruszwicy do Nieszawy, gdzie erygowano kolegiatę p. wezw. NMP. Mimo stałego przebywania u boku króla, nie zaniedbywał S. spraw diecezji. W jego imieniu sądownictwo diecezjalne sprawowali kolejno oficjałowie: Jan ze Słupowej, dziekan kruszwicki Sędziwój, archidiakon pomorski Mateusz i Bogusław ze Świnek; trzej ostatni przez pewien czas pełnili również urząd wikariusza generalnego in spiritualibus. Podczas pobytów w diecezji S. osobiście sprawował sądownictwo kościelne, o czym świadczą wystawione przez niego pozwy sądowe. Kontynuował też rozpoczęty przez poprzedników proces z Krzyżakami o zniszczone przez nich i Gdańszczan dobra biskupów włocławskich na Pomorzu. Dn. 16 V 1431 fundował i erygował parafię w Łazanowie. Na jego prośbę król 25 VI 1433 przeniósł na prawo magdeburskie m. Wolbórz i inne miejscowości diec. włocławskiej, położone w ziemi łęczyckiej, sieradzkiej i sandomierskiej, które w ostatnich latach ucierpiały z powodu przemarszu wojsk.

Podczas zjazdu Władysława Jagiełły, Witolda i Zygmunta Luksemburskiego pod koniec stycznia 1429 w Łucku, S. pozostał w Koronie, ale śledził przebieg wypadków na arenie międzynarodowej, m.in. przez wysłanego do króla Mikołaja Kornicza Siestrzeńca zawiadomił władcę o najeździe husytów na Śląsk i śmierci ks. ziębickiego Jana. W styczniu kancelaria królewska wystosowała list do Zygmunta Luksemburskiego, w którym stwierdzono, że Jagiełło wycofał swą zgodę na koronację Witolda. Część historyków uważa, że list ten został sporządzony bez wiedzy i zgody króla, lecz niewątpliwie S. uzyskał post factum jego akceptację. Do uzgodnienia wspólnego stanowiska między królem a S-em i radą królewską doszło zapewne już pod koniec lutego t.r. w Sandomierzu, podczas powitania wracającego z Litwy monarchy. W następnych tygodniach S. podjął wiele działań dyplomatycznych, zmierzających do utrącenia planów koronacyjnych Witolda; wysłał Mikołaja Kornicza Siestrzeńca z poselstwem do taborytów, a następnie wraz z podkanclerzym Władysławem Oporowskim doprowadził do ujawnienia informacji o pertraktacjach Zygmunta Luksemburskiego z taborytami. Na początku maja dołączył do orszaku królewskiego objeżdżającego Kujawy i Wielkopolskę, lecz 18 VIII nie było go przy królu w Łęczycy, gdy przybyli posłowie Witolda; spodziewając się, że zażądają oni usunięcia S-a z kancelarii kor., król odesłał go z dworu. S. uczestniczył w zjazdach w Nowym Mieście Korczynie (19 VIII – 1 IX) oraz Sandomierzu (początek września); opracowany na nich projekt oddania Witoldowi polskiej korony po śmierci Jagiełły uzyskał jego akceptację. O tym, że był to jednak tylko dyplomatyczny wybieg świadczyły prowadzone równolegle rozmowy z taborytami; od r. 1428 Szafrańcowie kilkakrotnie spotykali się z wodzami taborytów na zjazdach pod Reichenbachem (obecnie Dzierżoniów) na Śląsku; być może to właśnie S. brał w nich udział, gdyż wyniki rozmów przedstawiano na radach królewskich. Pod koniec lutego 1430 towarzyszył królowi w Jedlni, gdzie 4 III t.r. wraz z podkanclerzym Oporowskim wystawił dokument, w którym król potwierdzał przywileje i inkorporację Litwy do Korony. Miesiąc później w Kaliszu uczestniczył w rozmowach Władysława Jagiełły z posłami taboryckimi, którzy przedstawili plan wspólnej wyprawy na Prusy. Po udaremnieniu próby przesłania koron królewskich Witoldowi, S. poparł projekt rozwiązania kompromisowego, który zakładał koronację Witolda koroną papieską, lecz pod warunkiem, iż po jego śmierci otrzyma ją jeden z synów Jagiełły. Po zjeździe w Lublinie (22–29 IX) towarzyszył S. królowi w podróży na Litwę, której celem było udaremnienie próby koronacji Witolda.

Na wieść o uwięzieniu króla przez w. ks. lit. Świdrygiełłę prowadził S. energiczną akcję dyplomatyczną w kurii rzymskiej oraz u Zygmunta Luksemburskiego, zmierzającą do uwolnienia monarchy; organizował i koordynował też akcję przeciw rządom Świdrygiełły na Litwie. Na zjeździe w Warcie (6 XII 1430) został wybrany w skład poselstwa na Litwę, które jednak z braku listów bezpieczeństwa nie doszło do skutku. Tuż po Bożym Narodzeniu był już w Krakowie, gdzie 28 XII 1430 wraz z Oleśnickim wydał wyrok w sporze między klasztorami tynieckim i staniąteckim o wybór proboszcza w Staniątkach. W tym czasie ujawniła się rzeczywista pozycja S-a i zakres jego władzy; podczas nieobecności króla dokonał on nominacji Mikołaja z Michałowa na urząd kaszt. krakowskiego, brata, Piotra na woj. sandomierskiego oraz bratanka, Piotra na podkomorzego krakowskiego. Król zatwierdził te nominacje w lutym 1431 na zjeździe w Sandomierzu. Dn. 19 III t.r. uczestniczył S. w Krakowie w dyspucie między profesorami Uniw. Krak. a uczonymi czeskimi na temat husytyzmu. Przed 28 VI odprowadził króla do obozu pod Zamchem, gdzie miała miejsce koncentracja wojska; w wyprawie przeciw Świdrygielle nie brał jednak udziału, gdyż był wyznaczony na członka polskiej delegacji na zjazd z Krzyżakami do Torunia. Udał się do Malborka, zbierając po drodze pogłoski o planowanym wystąpieniu krzyżackim: przyjęty 31 VII przez w. mistrza Pawła von Russdorfa, poruszył kwestię tych pogłosek i omówił sytuację na Litwie, domagając się gwarancji zachowania pokoju. Nie czekając na odpowiedź w. mistrza, pospieszył z Malborka bezpośrednio do króla, aby powiadomić go o nadchodzącej wojnie. Dn. 5 VIII w. mistrz wystosował list do S-a, w którym pisał, iż król Polski prosił go listownie o przełożenie zjazdu, ponieważ najwybitniejsi dygnitarze są z nim na wojnie i nie mogą przybyć do Torunia. Przed 17 VIII stanął S. w obozie polskim pod Łuckiem, lecz niebawem opuścił króla, aby rozpocząć przygotowania do obrony kraju. Gdy 28 VIII Krzyżacy uderzyli na Polskę, zawrócił i 8 IX spotkał się z królem pod Włodzimierzem, skąd wspólnie wyruszyli do Krakowa. Przez następne dwa miesiące stale przebywał u boku króla w Krakowie i Niepołomicach. Na początku r. 1432 brał udział w zakończonych fiaskiem negocjacjach z przedstawicielami Świdrygiełły we wsi Połubicze. W tym czasie kierowana przez niego dyplomacja polska doprowadziła do odnowienia przymierza z papiestwem, Wenecją i Florencją. Na przełomie kwietnia i maja uczestniczył w licznie obesłanym przez dostojników zjeździe w Sieradzu, na którym reprezentowane przez niego stronnictwo dworskie starało się uzyskać bezwarunkową zgodę na koronację królewicza Władysława. Większość historyków przyjmuje, że cel ten został osiągnięty; ostatnio Sperka dostrzegł jednak, iż nie dokonano wtedy żadnych zmian w stosunku do ustaleń jedlneńskich. Po zjeździe sieradzkim dwór rozpoczął akcję zbierania aktów hołdowniczych od poszczególnych ziem.

S. był głównym architektem przymierza z husytami zawartego 17 VII 1432 w Pabianicach; strona czeska zobowiązała się do pomocy w wojnie z Krzyżakami. Wraz z królem i posłami czeskimi podążył następnie z Pabianic do Krakowa, a potem do Wiślicy, gdzie z inicjatywy władcy odbyła się dysputa między zwolennikami i przeciwnikami przymierza z husytami; tych pierwszych oprócz S-a reprezentował m.in. podkanclerzy Oporowski i bp chełmski Jan Biskupiec. Po inspirowanym przez Polskę przewrocie na Litwie i odsunięciu od władzy Świdrygiełły S. podjął intensywne zabiegi w celu utrzymania pokoju z zakonem krzyżackim, obawiając się, iż ten nie zaakceptuje nowej sytuacji. Dn. 16 IX t.r. wysłał z Radomia list do swego sługi Bartosza z Kolankowa, polecając, by w jego imieniu zaproponował pośrednictwo w zawarciu pokoju z Zakonem. Kilka dni później (23 IX) Bartosz przesłał ten list komturowi toruńskiemu Ludwikowi von Landsee. Przez następne kilka miesięcy S. brał udział w naradach w sprawie aktualnej sytuacji na Litwie oraz spodziewanej wojny z Krzyżakami. Przez niego i Oporowskiego król potwierdził 3 I 1433 akt unii grodzieńskiej, a 9 I t.r. przywilej krakowski, potwierdzający akt jedlneński z r. 1430. Na początku marca 1433 uczestniczył S. w zjeździe w Sandomierzu, na którym podjęto ostateczną decyzję w sprawie wojny z Krzyżakami; brał też udział w rozmowach z posłami soborowymi, przybyłymi do Sandomierza z ofertą pośrednictwa w rokowaniach z Krzyżakami. Kierował delegacją polską podczas rozmów z Zakonem, prowadzonych w maju t.r. w Raciążu i Toruniu; domagano się zwrotu Pomorza Gdańskiego, ziem chełmińskiej i michałowskiej oraz odszkodowania w wysokości 400 tys. grzywien. Na prośbę S-a legaci papiescy przedłożyli 5 VI w. mistrzowi polskie postulaty, nie otrzymali jednak odpowiedzi. Dn. 24 VI znalazł się S. w obozie polskim w Kole; na naradzie wojennej ustalono tam plan działań wojennych. Pozostał przy królu w Koninie, skąd monarcha miał koordynować działania. Niespodziewanie w Koninie wybuchła zaraza. S. padł jej ofiarą i zmarł 28 VII 1433 w Brodni; zgodnie z jego życzeniem przewieziono ciało do Krakowa i złożono w katedrze na Wawelu w kaplicy Szafrańców.

Dobra rodowe posiadał S. w niedziale z braćmi; składały się na nie zamek w Pieskowej Skale, m. Secemin, wsie Bichniów, Rokitno, Niegowonice, Łuczyce, Pielgrzymowice, Trątnowice, Młodziejowice, Niedźwiedź i Liplas oraz nieruchomości w Krakowie. Jako kanonik krakowski rezydował w domu przy ul. Kanoniczej. W r. 1404 pożyczył swemu bratankowi Stanisławowi z Młodziejowic 100 grzywien gr szerokich i 30 grzywien kwartników pod zastaw wsi Liplas. Stanisław widocznie nie oddał w terminie pożyczonej kwoty, ponieważ Liplas został w rękach S-a, który miał tam swój dwór. Jako dziekan krakowski wybudował w l. 1418–28 dom na Wawelu, przeznaczony dla altarzystów kaplicy p. wezw. Bożego Ciała w katedrze krakowskiej. W r. 1419 pożyczył bratankowi Piotrowi 151 grzywien szerokich gr praskich i 226 grzywien półgr, biorąc w zastaw na pięć lat wieś Rokitno i Niegowonice. Wraz z bratem Piotrem wykupił w r. 1422 od Mikołaja z Kowalowej za 120 grzywien prawo bliższości do wsi Mikołajowice i Sierachowice. Razem ze Stanisławem z Młodziejowic zawarł 11 III 1427 ugodę z Mściwojem z Wierzchowiska i jego potomstwem w sprawie ostatecznego podziału dóbr Bobolice. Tego samego dnia pożyczył z bratem Piotrem 200 grzywien Stanisławowi z Młodziejowic pod zastaw wsi Wysoka i Tarnawa. W r.n. prowadził spór sądowy z Katarzyną z Niewiarowa o najazd, dokonany przez jej syna Jana z Niewiarowa z grupą pięćdziesięciu szlachciców na jego dwór w Liplasie oraz o zabór pięciu koni, czterech wołów, czterech wozów z sianem wartych dwie grzywny i inne straty materialne, a także o poranienie służby. Ufundował dla ołtarza św. Bartłomieja w katedrze krakowskiej pozłacany kielich z pateną, a dla katedry włocławskiej koronę, zdobioną perłami i szlachetnymi kamieniami; katedrze tej ofiarował również część swych klejnotów. Wszystko to po jego śmierci zajął bratanek Piotr.

Po śmierci S-a i jego brata Tomasza z Łuczyc doszło do podziału dóbr rodowych, stanowiących części we wsiach: Łuczyce, Pielgrzymowice, Mikołajowice i Sierachowice. Zgodnie z ugodą spadkową z r. 1434 otrzymał je Stanisław z Młodziejowic, z zastrzeżeniem, iż wejdzie w ich posiadanie po śmierci stryja Piotra. Ostatecznie dobra ruchome po S-u, na które składały się: aksamity, tkaniny z adamaszku, zastawa wartości 60 grzywien, wyposażenie zaprzęgu wartości 30 grzywien, perły, drogie kamienie, złoto, srebro, pierścienie, naszyjniki, kubki, narzuty oraz inne kosztowności, konie pod siodło i do zaprzęgu, bydło, a także nieruchomości zostały podzielone 4 X 1436 na wiecu w Krakowie; wszystko przypadło w udziale bratu Piotrowi i bratankowi Stanisławowi z Młodziejowic, zgodnie z wcześniejszymi warunkami zawartymi w testamencie.

Długosz charakteryzując S-a pisał, że był on pobożny i czystych obyczajów, gardził mieniem i zbytkiem, okazywał wielkoduszność biednym. Miał pewne kłopoty z mową, gdyż się jąkał. W „Vitae episcoporum Poloniae” Długosz ocenił jednak nisko jego wykształcenie, choć opinia ta była najpewniej podyktowana niechęcią wobec S-a bp. Oleśnickiego. Zachowały się odciski trzech pieczęci S-a: pierwsza przedstawia tarczę z h. Starykoń z napisem w otoku: «S[igillum] johannis de lucica», druga ukazuje popiersie biskupa, a poniżej tarczę z h. Starykoń z napisem w otoku: «S[igillum] johannis de Luczicze», na trzeciej widnieje Matka Boża z Dzieciątkiem i poniżej tarcza z h. Starykoń z napisem w otoku: «s[igillum] johannis dei gratia episcopi wladislauiensis».

Catalogus diplomatum pergameneorum Universistatis Iagiellonicae Cracoviensis, Oprac. K. Kaczmarczyk, Kr. 1953; Dworzaczek; Hierarchia catholica medii aevi, I 534; Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, Oprac. W. Szelińska, J. Tomaszewicz, Kr. 1975 I; Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Oprac. K. Dziwik, Wr. 1970 III; Katalog dokumentów pergaminowych ze zbiorów T. Niewodniczańskiego w Bitburgu, Oprac. J. Tomaszewska, M. Zdanek, Kr. 2004; Katalog pergamentnich dokumentiv Central’nogo deržavnogo istoryčnogo archivu, Kyïv 1972; Librowski S., Inwentarz realny dokumentów archiwum diecezjalnego we Włocławku. Dokumenty samoistne, Włocławek 1994 I dok. 268, Włocławek 1995 III dok. 1108, 1116, 1172, 1173; tenże, Inwentarz realny dokumentów archiwum diecezjalnego we Włocławku. Dokumenty w kopiariuszach, Włocławek 1999 cz. 1 dok. 182–5; Łętowski, Katalog bpów krak., IV; Niesiecki, VIII; Paprocki; Pietrzyk Z., Poczet rektorów Uniwersytetu Jagiellońskiego 1400–2000, Kr. 2000; Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., V (Gruszów, Kamionna, Liplas, Łapczyca, Łuczyce); Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Gd. 1994 II 285–6; Urzędnicy, IV/1, X; – Błaszczyk G., Burza koronacyjna. Polska–Litwa 1429–1430, P. 1998; Drabina J., Spór Władysława Jagiełły z papieżem Marcinem V o obsadę wyższych stanowisk kościelnych w Polsce, „Studia Hist.” T. 42: 1999 s. 168–9, 179; Dworzaczek W., Leliwici Tarnowscy, W. 1971; Fijałek J., Ustalenie chronologii biskupów włocławskich, Kr. 1894; tenże, Wnuk Kiejstuta Jan książę drohiczyński, kustosz i kanonik krakowski, „Kwart. Hist.” R. 28: 1914 s. 184; Gawęda S., Możnowładztwo małopolskie w XIV i w pierwszej połowie XV wieku, Kr. 1966 s. 75, 128–9; Gąsiorowski A., Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386–1434, W. 1972; tenże, Rotacja elity władzy w średniowiecznej Polsce, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, Red. S. K. Kuczyński, W. 1981 I 278; Graff T., Episkopat monarchii jagiellońskiej w dobie soborów powszechnych XV wieku, Kr. 2008 (z błędami); Grygiel J., Życie i działalność Zygmunta Korybutowicza. Studium z dziejów stosunków polsko-czeskich w pierwszej połowie XV wieku, Kr. 1988; Kijak S., Piotr Wysz biskup krakowski, Kr. 1933 s. 35, 40; Knapek E., Akta oficjałów i wikariuszy generalnych krakowskich do połowy XVI wieku, Kr. 2006 (mszp. w posiadaniu autorki); taż, W kwestii autentyczności dokumentu Jana Szafrańca z r. 1408 i widymowanych w nim przywilejów tynieckich, w: Miasta, ludzie, instytucje, znaki, Red. Z. Piech, Kr. 2008 s. 512–18; Koczerska M., Siedziby krakowskich urzędów kościelnych w XV w., w: Czas, przestrzeń i praca w dawnych miastach, W. 1991 s. 84–5; taż, Zbigniew Oleśnicki i Kościół krakowski w czasach jego pontyfikatu (1423–1455), W. 2004; Kolankowski L., Dzieje Wielkiego Księstwa Litewskiego za Jagiellonów, W. 1930 I; Kozłowska-Budkowa Z., Odnowienie jagiellońskie Uniwersytetu Krakowskiego, w: Dzieje UJ, I; Kras P., Husyci w piętnastowiecznej Polsce, L. 1998 s. 110, 133–4, 155, 263; Krzyżaniakowa J., Kancelaria królewska Władysława Jagiełły. Studium z dziejów kultury politycznej Polski w XV w., P. 1979 cz. 2; taż, Kancelaria królewska Władysława Jagiełły jako ośrodek kultury historycznej w Polsce w XV w., „Studia Źródłozn.” T. 18: 1973 s. 81, 91, 93; taż, Studia praskie urzędników kancelarii Jadwigi i Jagiełły (problem identyfikacji), „Zesz. Nauk. UAM. Historia” 1967 z. 7 s. 223–4; Krzyżaniakowa J., Ochmański J., Władysław II Jagiełło, Wr. 1990; Kumor B., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, Kr. 1998–2002 I–II, IV; Lichończak-Nurek G., Wojciech Jastrzębiec arcybiskup i mąż stanu (ok. 1362–1436), Kr. 1996; Łatak K., Kanonicy regularni laterańscy na Kazimierzu w Krakowie do końca XVI wieku, Ełk 1999 s. 64; Maleczyńska E., Polska a kuria papieska w latach 1420–1422, w: Prace historyczne w 30-lecie działalności Stanisława Zakrzewskiego, Lw. 1934; taż, Rola polityczna królowej Zofii Holszańskiej na tle walki stronnictw w Polsce w latach 1422–1434, Lw. 1936; taż, Ruch husycki w Czechach i w Polsce, W. 1959; taż, Społeczeństwo polskie pierwszej połowy XV w. wobec zagadnień zachodnich. Studia nad dynastyczną polityką Jagiellonów, Wr. 1947 s. 99–101, 107, 110–12, 114–16, 118–21, 126, 131, 133; Morawski, Historia UJ, I; Nikodem J., Zbigniew Oleśnicki wobec unii polsko-litewskiej do śmierci Jagiełły, „Nasza Przeszłość” T. 91: 1999 s. 105, 111, 113–16, 121, 126–30, 133–4; Ożóg K., Praskie studia prałatów i kanoników katedralnych metropolii gnieźnieńskiej w drugiej połowie XIV i na początku XV wieku, w: Duchowieństwo kapitulne w Polsce średniowiecznej i wczesnonowożytnej, Tor. 2000 s. 148–50, 158, 161; tenże, Uczeni w monarchii Jadwigi Andegaweńskiej i Władysława Jagiełły (1384–1434), Kr. 2004; tenże, Związki Uniwersytetu Krakowskiego z kapitułą katedralną krakowską u schyłku XIV i w pierwszej połowie XV w., „Roczn. B. PAN w Kr.” R. 43: 1998 s. 9, 18–20, 23–5, 33; Prochaska A., Książę husyta, w: Księga pamiątkowa ku czci Bolesława Orzechowicza, Lw. 1916 II; tenże, Władysław Jagiełło, Kr. 1908 I–II; Przybyszewski B., Kapituła katedralna za kanonikatu Jana Długosza (1436–1480), Zesz. Nauk. UJ 1980 nr 561, Prace Hist. z. 65 s. 89–90, 99–100; Rabiej P., Uczeni uniwersyteccy w służbie i otoczeniu Zbigniewa Oleśnickiego, biskupa krakowskiego, w: Polska i jej sąsiedzi w późnym średniowieczu, Red. K. Ożóg, S. Szczur, Kr. 2000 s. 202, 206; Radzimiński A., Duchowieństwo kapituł katedralnych w Polsce XIV i XV w. na tle porównawczym. Studium nad rekrutacją i drogami awansu, Tor. 1995 s. 167, 177, 240, 244–6; Rozbiór krytyczny Annalium Długosza, I; Seńko W., Piotr Wysz z Radolina i jego dzieło Speculum aureum, „Studia Przegl. Tomistycznego” T. 2: 1996; Sperka J., Działalność polityczna Piotra i Jana Szafrańców w okresie rządów Władysława Jagiełły, w: Genealogia. Rola związków rodzinnych i rodowych w życiu publicznym w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym, Tor. 1996 s. 93–129; tenże, Szafrańcowie herbu Stary Koń, Kat. 2001; Stopka K., Szkoły katedralne metropolii gnieźnieńskiej w średniowieczu. Studium nad kształceniem kleru polskiego w wiekach średnich, Kr. 1994; Sułkowska-Kurasiowa I., Dokumenty królewskie i ich funkcja w państwie polskim za Andegawenów i pierwszych Jagiellonów 1370–1444, W. 1977 s. 147–9, 152–4, 159, 168–9, 256–8; Szostkiewicz Z., Katalog biskupów obrządku łacińskiego przedrozbiorowej Polski, Rzym 1954; Szweda A., Organizacja i technika dyplomacji polskiej w stosunkach z zakonem krzyżackim w Prusach w latach 1386–1454, Tor. 2009; Toepke G., Die Matrikel des Universität Heidelberg von 1386–1662, Heidelberg 1884 I 75; Tomczak A., Kancelaria biskupów włocławskich w okresie ksiąg wpisów (XV–XVIII), „Roczn. Tow. Nauk. w Tor.” T. 69: 1964 z. 3; Třiska J., Životopisný slovník předhusitské pražské university 1348–1409, Praha 1981 s. 232; Ulanowski B., Kilka uwag o statutach synodów diecezji krakowskiej z XIV i XV wieku, Arch. Kom. Hist., 1899 V 21–2; Wiesiołowski J., Episkopat polski w XV w. jako grupa społeczna, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, Red. S. K. Kuczyński, W. 1990 IV 248; Zygner L., Synody diecezjalne metropolii gnieźnieńskiej na przełomie XIV i XV wieku (Gniezno–Kraków–Płock–Poznań–Włocławek), w: Kultura prawna w Europie Środkowej, Kat. 2006 s. 184–5; – Acta capitulorum, II, III; Akta grodz. i ziem., II–IX; Akta Unii; Arch. Sanguszków, II, V; Bull. Pol., III, IV; Bytom średniowieczny. Przekazy źródłowe 1123–1429, Oprac. J. Drabina i in., Opole 1985; Calvin, Opera, I (Vita Sbignei...); Codex diplomaticus Brandenburgensis, Wyd. A. Riedel, Berlin 1846 III; Cod. epist. saec. XV, II; Cod. epist. Vitoldi; Cod. Pol., I–III; Cod. Regni. Pol. et M. Duc, Lit.; Cod. Univ. Crac., I; Codex diplomaticus Lithuaniae; Cracovia artificum. Supplementa I (1410–12, 1421–4); Długosz, Annales, XI; Długosz, Liber benef., I–III; Długosz, Opera, I; Dokumenty kujawskie i mazowieckie przeważnie z XIII wieku, Wyd. B. Ulanowski, Arch. Kom. Hist., 1888 IV; Dokumenty polskie z archiwum Dawnego Królestwa Węgier, Wyd. S. Sroka, Kr. 1998 I; Formulae ad ius canonicum spectantes ex actis Petri Wysz episcopi Cracoviensis (1392–1412), maxima parte depromptae, Wyd. B. Ulanowski, Arch. Kom. Hist., 1899 V 317–18; Gawarecki W. H., Przywileje, nadania i swobody przez królów polskich, książąt mazowieckich i biskupów płockich udzielone miastom województwa płockiego, W. 1828; Inwentarz katedry wawelskiej z r. 1563, Oprac. A. Bochnak, Kr. 1979; Kod. katedry krak., II; Kod. m. Kr., I; Kod. mogilski; Kod. Mpol., IV; Kod. tyniecki; Kod. Wpol., V, VIII, IX, XI; Księga przychodów i rozchodów miasta Lwowa 1404–1414, 1414–1426, Wyd. A. Czołowski, w: Pomniki dziejowe Lwowa z archiwum miasta, Lw. 1905 III 56, 123, 126; Metryka Uniw. Krak.; Liber cancelariae Stanislai Ciołek, Hrsg. J. Caro, Wien 1871 I–II; Liv.-Est.-u. Kurl. Urk-buch, VIII; Materiały archiwalne wyjęte głównie z Metryki Litewskiej od 1348 do 1607, Wyd. A. Prochaska, Lw. 1890; Materiały do historii prawa i heraldyki polskiej, Wyd. B. Ulanowski, Arch. Kom. Hist., 1889 III; Matricularum summ., III; Mon. Pol. Hist., II (kalendarz krak.), IV (II Catalogus episcoporum Wladislaviensium), V (Excerpta e libro mortuorum monasterii Mogilensis); Najstarsza księga sądu najwyższego prawa niemieckiego na zamku krakowskim, Wyd. A. Kłodziński, Arch. Kom. Hist., 1916 X; Podwody kazimierskie 1407–1432, Wyd. S. Krzyżanowski, tamże, 1909–13 XI; Rachunki dworu Władysława Jagiełły, s. 541–2, 549–50; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 907, 1100, 1634, 1805, 1895, 2091, 2126, 2172, 2178, 2205, 2206, 2311, 2513, 2659, 2661, VIII nr 8766, 9654, 9714, 9893; Trzydzieści osiem nie drukowanych oryginałów pergaminowych z archiwum Diecezjalnego we Włocławku z pierwszej połowy XV w., Wyd. S. Librowski, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kośc.” T. 56: 1988 nr 24, 25; Urkundliche Beiträge zur Geschichte des Hussitenkriegs, Wyd. F. Palacky, Praha 1873 I; Zbiór dok. katedry i diec. krak., I nr 143, 145, 151, 163, 174, 178, 182, 183; Zbiór dok. mpol., I nr 287, 304, 307, V nr 1228, 1234, VII nr 1877–1881, 1883, 1885, 1886, 1889–1896, 1898–1900, 1902, 1904, 1906–1911, 1914, 1916–1923, 1925–1928, 1930–1936, 1939, 1940, 1943–1945, 1947–1950, 1954–1962, 1964, 1967, 1970, 1972, 1973, 1975, 1976, 1978–1981, 1984, 1987, 1988, 1992, 1993, 1996, 1998–2001, 2003–2006, 2009, 2012–2016, 2019, 2021–2026, 2028, 2029, 2031, 2032, 2034–2037, 2039–2043, 2045–2055, 2058, 2065, 2067, 2069–2071, 2076, 2080–2083, 2085, 2086, 2088, 2089, 2095, 2098, 2099, 2102, 2103, 2110–2113, 2115, 2122, 2128, 2138, 2140, 2147, VIII nr 2559–2562, 2565; Zbiór dokumentów zakonu oo. paulinów, Oprac. J. Fijałek, Kr. 1938 I; – AGAD: dok. perg. 3436, 3437; AP w Kr.: dok. perg. AKPot. 01, rkp. K.888 s. 92; Arch. Kurii Metropolitalnej w Kr.: Offic. Crac., t. 4 s. 22–3, 25–6, 29, 32, 52; B. Czart.: dok. perg. 368 rkp. 3344 s. 51, rkp. 3445 k. 153–4.

Elżbieta Knapek